Mensen die tijdens hun werk ziek zijn geworden door het gebruik van gevaarlijke stoffen moeten een snelle financiële tegemoetkoming krijgen, zonder ingewikkelde rechterlijke procedures of bureaucratische drempels.
Dat adviseert de Commissie vergemakkelijking schadeafhandeling beroepsziekten in haar rapport ‘Stof tot nadenken’, dat voorzitter Ton Heerts medio mei heeft aangeboden aan staatssecretaris Tamara van Ark van SZW.
Chroom-6-affaire
De commissie was door het kabinet gevraagd met voorstellen te komen voor een makkelijker schade-afhandeling. Dat gebeurde mede naar aanleiding van de chroom-6-affaire: medewerkers van onder meer Defensie en een NS-werkplaats waren ziek geworden nadat ze met kankerverwekkende stoffen hadden gewerkt.
Juridische stijd
Jaarlijks sterven ongeveer 4100 mensen als gevolg van een beroepsziekte. Van hen overlijden de meesten, ruim 3000, omdat ze onvoldoende beschermd hebben gewerkt met gevaarlijke stoffen.
Volgens de commissie stelt in de praktijk maar een klein deel van de betrokkenen de werkgever aansprakelijk: bewijzen ziek te zijn geworden door het werk is vaak lastig, de procedures duren lang en ze zijn duur en belastend.
Preventie
Een meer verplichtend arbeidsomstandighedenbeleid en een betere handhaving moet bedrijven aanzetten om te investeren in het voorkómen dus van beroepsziekten.
De commissie bepleit een sluitende aanpak te ontwikkelen rond de verplichtingen uit de Arbowet. Voor werkgevers moet het opstellen van een goede Risico-Inventarisatie & Evaluatie (RI&E), een registratie van gevaarlijke stoffen en een blootstellingsregistratie even vanzelfsprekend worden als het invullen van een belastingformulier.
Bij de inkoop van nieuwe producten moet men bovendien nadrukkelijker rekening houden met de gezondheidszorgrisico’s die de in die producten verwerkte gevaarlijke stoffen kunnen hebben.
Publieke opdrachtgevers moeten er zich bij aanbestedingen bovendien van vergewissen dat opdrachtnemers de arboregels naleven.
Kennis, diagnose en behandeling
Verder adviseert de commissie te investeren in een stevige infrastructuur voor kennis, diagnose en behandeling van beroepsziekten.
Een onafhankelijke arbeidsgeneeskundige organisatie moet de bestaande kennis en expertise bundelen, verder ontwikkelen en uitdragen.
Boetebeleid
Een helder en krachtig boete- en toezichtbeleid moet een extra stimulans vormen voor bedrijven om de verantwoordelijkheid voor veilige en gezonde arbeidsomstandigheden adequaat op te pakken.
Zo adviseert de commissie aan de staatssecretaris een passende boete in het leven te roepen voor werkgevers die verwijtbaar handelen.
Financiële tegemoetkoming slachtoffers beroepsziekten
Slachtoffers moeten de voorgestelde algemene tegemoetkoming snel en zonder hoge drempels kunnen ontvangen. Voorwaarde is dat het aannemelijk is dat een ziekte veroorzaakt is door het werken met gevaarlijke stoffen.
Zo’n regeling moet openstaan voor álle (voormalig) werkenden die getroffen zijn door een beroepsziekte als gevolg van het werken met gevaarlijke stoffen.
Fonds beroepsziekten
De maatschappelijke erkenning voor slachtoffers kan gefinancierd worden uit een nieuw op te richten fonds beroepsziekten.
Aan de hand van vooraf bepaalde wetenschappelijke criteria beoordeelt een onafhankelijk panel van medisch specialisten en arbeidshygiënisten of iemand inderdaad lijdt aan een beroepsziekte als gevolg van het werken met gevaarlijke stoffen op het werk en in aanmerking komt voor een tegemoetkoming.
Daarbij is het volgens de commissie raadzaam om een lijst met stoffen gerelateerde ziekten vast te stellen, die als beroepsziekte kunnen worden aangemerkt.